abstemius


 

Abstemius (Hecatomythium)

 

Laurentius Abstemius (Lorenzo Bevilaqua) was a fifteenth-century Italian scholar. Although he was the author of various scholarly works, he was best known for his Hecatomythium Secundum, a collection of "original" Aesop's fables inspired by the classical tradition of Aesop's fables. It is a truly marvelous collection of fables, marked by sharp social satire, including satire directed against the church. Aesop himself would definitely approve!

 

You will not find much about Abstemius online, but I did find this delightful note in François Joseph Terrasse Desbillions's Fabulae Aesopiae, available at Google BooksLaurentius Abstemius seculo post decimum quinto exeunte florebat. Fabellas 198, quarum primam partem hecatomythium vocavit, sermone scripsit latino soluto. Stilum adhibuit simplicem, saepe optimum, aliquando nimis abjectum ac prope barbarum. Quasdam etiam narrationes jocis honestis inseruit homine christiano atque ingenuo prorsus indignas. Well, pace Desbillons, I am including the "narrationes indignae" here, as you can see.

 

There is not a good edition of Abstemius at Google Books, but I did find page scans online of a 1499 edition of Abstemius, and his fables were also included in various Latin anthologies of the fables (along with various English versions of Aesop, such as L'Estrange, Clarke, etc.). You can find many of these fables put into verse by Heronymus Osius as well!

 

Abstemius 1. De mure in cista nato

Abstemius 2. De rustico et cerere

Abstemius 3. De accipitre columbam insequente

Abstemius 4. De aranea et hirundine

Abstemius 5. De rustico amnem transituro

Abstemius 6. De columba et pica

Abstemius 7. De cuculo et accipitre

Abstemius 8. De asino et vitulo

Abstemius 9. De vulpe et mulieribus gallinam edentibus

Abstemius 10. De caponibus pinguibus et macro

Abstemius 11. De trabe et bobus eam trahentibus

Abstemius 12. De arboribus pulchris et deformibus

Abstemius 13. De cygno in morte canente reprehenso a ciconia

Abstemius 14. De muliere virum morientem flente et patre eam consolante

Abstemius 15. De muliere amatoris discessum flente

Abstemius 16. De musca quadrigis insidente

Abstemius 17. De anguilla conquerente

Abstemius 18. De asino, simia et talpa

Abstemius 19. De nautis sanctorum auxilium implorantibus

Abstemius 20. De piscibus e sartagine in prunas desilientibus

Abstemius 21. De quadrupedibus societatem cum piscibus ineuntibus

Abstemius 22. De legato avaro tubicines decipiente

Abstemius 23. De viro qui ad cardinalem accessit

Abstemius 24. De iuvene senis curvitatem irridente

Abstemius 25. De sene puellam in uxorem accipiente

Abstemius 26. De aquila et pica

Abstemius 27. De turdo amicitiam cum hirundine ineunte

Abstemius 28. De rustico et mure

Abstemius 29. De heremita virgine aegrotante

Abstemius 30. De divite quodam et servo

Abstemius 31. De vidua virum petente

Abstemius 32. De canibus urbanis villaticum insequentibus

Abstemius 33. De anu daemonem accusante

Abstemius 34. De testudine et ranis

Abstemius 35. De gliribus quercum eruere volentibus

Abstemius 36. De cane et hero

Abstemius 37. De avibus scarabeos timentibus

Abstemius 38. De urso et apibus

Abstemius 39. De aucupe et fringilla

Abstemius 40. De milite et equo

Abstemius 41. De sue et cane

Abstemius 42. De trabe boum pigritiam increpante

Abstemius 43. De carduele et puero

Abstemius 44. De scurra et episcopo

Abstemius 45. De upupa indigne honorata

Abstemius 46. De sacerdote et piris

Abstemius 47. De mulo et equo

Abstemius 48. De porco et equo

Abstemius 49. De coriario emente pellem ursi a venatore nondum capti

Abstemius 50. De heremita et milite

Abstemius 51. De viro et uxore bigamis

Abstemius 52. De leone et mure

Abstemius 53. De ulmo et silere

Abstemius 54. De cera duritiem appetente

Abstemius 55. De agricola militiam et mercaturam affectante

Abstemius 56. De asino et scurra

Abstemius 57. De amne suum fontem conviciis lacessente

Abstemius 58. De viro maligno et daemone

Abstemius 59. De avibus plures reges eligere volentibus

Abstemius 60. De muliere, quae pro viro mori se velle dicebat

Abstemius 61. De adolescente in funere matris canente

Abstemius 62. De viro zelotypo, qui uxorem dederat custodiendam

Abstemius 63. De viro clusteria recusante

Abstemius 64. De asino aegrotante et lupis visitantibus

Abstemius 65. De nuce, asino et muliere

Abstemius 66. De asino laborum finem non inveniente

Abstemius 67. De mure, qui cum fele amicitiam contrahere volebat

Abstemius 68. De asino, qui hero ingrato serviebat

Abstemius 69. De lupo suadente histrici, ut tela deponeret

Abstemius 70. De mure liberante milvum

Abstemius 71. De cochlea et domo sua

Abstemius 72. De erinaceo viperam hospitem eiiciente

Abstemius 73. De lepore sese vulpi praeferente ob pedum velocitatem

Abstemius 74. De sene ob impotentiam libidinem carnis relinquente

Abstemius 75. De agricola quodam et poeta

Abstemius 76. De lupo ovis pelle induto, qui gregem devorabat

Abstemius 77. De patre filiuim ad virtutes frustra hortante

Abstemius 78. De cane oves domini sui occidente, a quo suspensus est

Abstemius 79. De ariete cum tauro pugnante

Abstemius 80. De vidua et asino viridi

Abstemius 81. De aquila filios cuniculi rapiente

Abstemius 82. De lupo pisce fluvii, maris regnum assectante

Abstemius 83. De ove pastori convitiante

Abstemius 84. De auriga et rota currus stridente

Abstemius 85. De viro amicos experiri volente

Abstemius 86. De vulpe carnem leporis cani laudante

Abstemius 87. De lepore calliditatem et vulpe celeritatem a Iove petentibus

Abstemius 88. De equo inculto sed veloci et ceteris eum irridentibus

Abstemius 89. De rustico per vocem hoedi ad iuriscultum admisso

Abstemius 90. De aolescente ex coitu infirmo et lupo

Abstemius 91. De sene iuvenem poma sibi surripentem saxis deiiciente

Abstemius 92. De lucinia cantum accipitri pro vita pollicente

Abstemius 93. De leone porcum sibi socium eligente

Abstemius 94. De culice cibum et hospitium ab appetente

Abstemius 95. De asino tubicine et lepore tabellario

Abstemius 96. De accipitribut inter se inimicis, quos columbae pacaverant

Abstemius 97. De muliere ignem in mariti domum ferente

Abstemius 98. De praetore repetundarum damnato

Abstemius 99. De sene mortem differre volente

Abstemius 100. De viro avaro, sacculum nummorum alloquente

 

There are the fables from the second hecatomytium that I will be transcribing:

 

106 de psittaco admirante, cur maior honor alibi, quam in patria sibi exhiberetur

107 de aquila in pulchritudine se ceteris avibus praeferente

108 De testudine ab aquila in altum sublata

109 De Cane adversus lupu asino non opitulante, quia sibi panem non dederat.   

110 de paupere flente ruinam domus, ubi thesaurum invenit

111 De vulpe orante foramen domus, modo dilatari, modo contrahi

112 De olea tarde et cucurbita cito crescentibus

114 De bubone dicente aquilae filios suos ceterarum avium filiis esse formosiores

116 De fele quae murem et caseum comedit

117 De lauto leonis convivio, non omnibus animalibus grato

119 de cane pluviam timente, quia ferventi aqua fuerat excoctus

121 De asino qui porco invidebat [omitted moral because of bad book scan]

124 de opilione, qui inter canes lupum aluerat

125 De filio hortulani puncto ab urtica

126 De gallo vulpinam pellem fugiente

127 De pastore gregem suum adversus lupum hortante

128 De Apro Asinum ad certamen provocante

131 de ficedula turdum in fertiliorem locum ducente

132 de viro avaro moriente

133 de grammatico docente asinum

134 De lupo qui se religioni addixerat

136 de serpente saxo oppresso

138 de vulpe capta et a gallo prodita

139 de vulpe gallinas metu canis invadere non audente

140 de gallinae pullo matri non obsequente, unde a milvo raptus est

141 de lupo in fossam lapso, et vulpe irridente

142 de lupo oves invadere volente, sed impedito

143 de vulture a canibus capto, ob praedam non dimissam

144 De olitore, qui talpam occidere volebat

145 de viro divite illiterato, et inope docto

146 de vulpe capta a cane, dum se mortuam simulat

147 De urso qui uxori oculum eruit

148 De leone irato contra cervum laetum morte leaenae

149 de patrefamilias succensente cani ob gallinas raptas

151 de vulpe gallinam incubantem occidere volente

152 De cane qui societatem cum asino adversus lupum inivit

153 De lupo gregem aggresso, cum ibi duo canes essent inter se pugnantes.

154 De asino, qui obiens vinum effudit

155 De arundine, nidulum ab avicula petente

156 De pica cuclum pro accipitre fugiente

157 de servo qui asinum heri e rupe deiecit

158 De porco post mortem gratiam domino referente

159 De merula milvum extimescente

160 De gallis inter se pugnantibus

162 De Cani qui occidit filium domini

163 De Agricola icto ab ape

164 De capra prohibita a cane hortum intrare

165 De hydro ranam devorare volente

167 De viro decrepito arbores inserente

169 De viro, qui thesaurum compatre conscio abdiderat

170 De leone a vulpe edocto, ut possit e vinculis exire.

171 De Psittaco ob artem experimendi verba humana, honorato.

173 De bove cornua a deo petente

176 De ove capta a cane vociferante, quod a lupo capta non faciebat

177 De pavone a milite pennis spoliato

178 De turbo per viscum capto

179 De Avaro poma marcescentia comedente

180 De avaro nimis agros custodiente

181 De malo arbore ingentia poma procreante

183 de milvo et accipitre, apud aquilam de praestantia contendentibus

185 De porcello

186 De ovibus immoderate segetem depascentibus

187 De leone partem praedae a lupo petente

191 De lupo esuriente, qui in cadaver bovis inciderat

192 De vulpe capta, et rusticum ut se dimitteret, orante.

193 De porco laeto morte inimici

195 De muribus tintinnabulum feli appendere volentibus

197 De bobus sperantibus pascere, qui ad arandum ducti sunt